Toen ik dit hoofdstuk las, sprong spontaan de subtitel in gedachten, een variant op “Abraham doet het weer”, wat we in dit hoofdstuk zullen zien. Helaas van een vreselijk nummer, vooral vanwege de schunnige teksten, maar het is ook een muziekgenre wat mij totaal niet aanspreekt.
Maar we gaan naar Abraham, een veel interessantere persoon. En ook Abraham doet het weer! Nadat Abraham de vernietiging van Sodom en Gomorra had gezien, pakte hij zijn boeltje en vertrok richting het zuiden. Hij vestigde zich tussen Kades en Sur en verbleef als vreemdeling in Gerar (Gen.20:1). Hij trok dus eigenlijk weg uit het land dat God hem in Genesis 13 gegeven had. Blijkbaar was de gebeurtenis van de vernietiging van Sodom en Gomorra en het niet weten dat zijn neef ontkomen was, even teveel voor hem.
En weer heeft Abraham blijkbaar gezegd dat Sara zijn zus was, de de koning van Gerar liet haar weghalen (Gen. 20:2). Eigenlijk best bijzonder als je beseft dat Sara inmiddels toch aardig in de 90 is!
En wat dan volgt is een variant op de gebeurtenissen in Egypte die er uiteindelijk toe leidden dat Abram met zijn hele gevolg het land werd uitgeschopt. Maar zijn “zus” leverde hem wel een enorme rijkdom op… Die vrouw is werkelijk goud waard!
Nu in Gerar gaat het iets anders. Weer wordt Abraham’s vrouw door een koning, een machthebber, bij hem weggehaald omdat hij heeft gezegd dat ze zijn zus is. De koning leeft dus in de veronderstelling dat hij rechtvaardig handelt.
Schijn bedriegt
Een korte samenvatting:
Vers 2: Abimelek haalt Sara weg
3: God komt tot hem in een droom
4: Abimelek had nog geen seks met haar gehad.
Dit riep bij mij even een vraag op. Was het toen gebruikelijk om, net als we nu volgens de films zouden moeten geloven, bij de eerste date direct met elkaar de koffer in te duiken?
Maar als we het verdere hoofdstuk lezen, dan staan er op dezelfde manier zaken beschreven die meer tijd kosten, dus ik denk ik dat ik opgelucht adem kan halen. Zeker omdat Abimelek op zijn rechtvaardigheid claimt, hij handelde met een zuiver geweten, dus zou hij dan gelijk met Sara naar bed zijn gegaan?
Abimelek doet een heel mooie claim als hij pleit voor het behoud van hemzelf en zijn volk:
in onschuld mijns harten en reinheid mijner handen heb ik dit gedaan.
(Gen. 20:5)
Hoe God het gedaan heeft staat niet beschreven, maar God zegt dat Hij degene is geweest die Abimelek er van heeft weerhouden om met Sara te slapen. Had ze hoofdpijn? Waren er dringende koninklijke zaken? We weten het niet. Dat God vaak via natuurlijke wegen werkt om ons ergens van te weerhouden of voor te behoeden weten we wel.
Abimelek krijgt nu in een droom te horen waar hij voor behouden is. Maar hoe vaak zullen we niet weten waarom we die lekke band kregen, of dat onze accu leeg was, of je hond zonder duidelijke reden kotst zodat je pas een half uur later weg kan. We weten en beseffen niet voor welk onheil we dan mogelijk beschermd worden.
En ja, natuurlijk kan het ook gewoon komen omdat die spijker daar lag. Zeker als je bewust door een bouwput rijdt.
Gaan we weer
Abimelek krijgt de opdracht om “de vrouw van deze man” retour afzender te sturen. Abimelek krijgt ook een belofte. Als hij de vrouw die hem rechtens niet toekomt niet terugbrengt dan zal hij sterven, en iedereen die bij hem hoort. Farao kreeg in Genesis 12 een partij plagen over hem heen die hem deden beseffen dat er iets fout zat met de relatie met deze vrouw, Abimelek krijgt een droom. Hou er dus rekening mee dat God over hetzelfde onderwerp op verschillende manieren kan spreken!
Abimelek krijgt de belofte dat Abraham voor hem zal bidden zodat hij in leven zou blijven, maar doordat Abraham het weer doet, krijgt een ander de nadelige gevolgen. Hoe een goed bedoelde actie een ander in problemen kan brengen!
Meteen in actie!
Natuurlijk kom je na zo’n droom direct in actie als je de volgende morgen wakker wordt. Het is niet één of andere vage droom die uitgelegd moet worden, maar God had heel duidelijk en letterlijk gesproken in de droom. Er is sprake geweest van een conversatie. Geen vage symboliek die op allerlei manieren uitgelegd zou kunnen worden, nee gewoon lekker recht voor zijn raap. Jongen, je zit fout. Je was het je niet bewust, daarom zeg Ik het je. Doe er wat aan, want anders…
Zodra hij wakker is, roept Abimelek al zijn dienaren bij hem en vertelt hun van de droom. Uiteraard schrikken die mannen zich te pletter, want opeens ligt je leven dus letterlijk in handen van een ander! Als Abimelek zich niet kan vermannen en een loopje neemt met God, en bij nader inzien toch besluit om Sara lekker voor zichzelf te houden, dan weet je dus eigenlijk al zeker dat je voortijdig dood zult gaan!
En in Exodus zien we hoe farao zichzelf meerdere keren bedenkt, dus dat zou zo maar kunnen gebeuren.
Maar Abimelek stuurt, bij wijze van spreken, nog voor het ontbijt de geheime dienst naar Abraham en laat hem ophalen. Het feit dat Abraham een profeet is, zelfs echt door God als zodanig benoemd, doet daar niets aan af. Als ik in die geheime dienst had gezeten was dit één van die momenten dat je maar even achter het stuur je ontbijt naar binnen werkt en een kop koffie meeneemt de auto in. Hier zou ik geen tijd verloren laten gaan!
Abraham krijgt de wind van voren
In de tegenwoordige charismatische kringen wordt er over gesproken dat je niet “Gods gezalfde” zou mogen komen en dan zijn het vaak nog mannen met titels die door mensen gegeven zijn. Abraham wordt hier door God Zelf een profeet genoemd, maar Abimelek laat hem gewoon ophalen! (Gen. 20:9).
Tegenwoordig zien we vaak een (valse?) nederigheid tegenover iemand zichzelf “Man of God” laat noemen, maar hier krijgt de profeet Abraham gewoon even de wind van voren!
Wat heb je ons aangedaan? Wat heb ik jouw aangedaan dat je mij en mijn koninkrijk in diepe zonde hebt gebracht? Je hebt tegenover mij dingen gedaan die niet door de beugel kunnen! (Gen. 20:9 vrij vertaald)
Wat ging er in je kop om toen je dit deed? (Gen. 20:10 vrij vertaald)
En Abraham komt met hetzelfde excuus als in Genesis 12. Ik dacht dat jullie goddelozen waren en mij zouden doden om mijn vrouw. Maar ze is ook mijn zus, dus hij voert ook gelijk een excuus aan om zichzelf goed te praten. Feitelijk is zij zijn halfzus. Ze hebben dezelfde vader, Terach (Gen. 11:26), maar een andere moeder. In Gen. 11:31 wordt Sarai de schoondochter van Terach genoemd. De familierelaties lagen toen toch wat anders dan tegenwoordig.
Wat wel mooi is om te zien is dat Abraham de volledige verantwoordelijkheid op zich neemt en Sara vrij pleit.
Toen God mij uit mijns vaders huis liet omzwerven, zeide ik tot haar: Dit zal de liefdedienst zijn, die gij mij bewijzen zult: zeg van mij op elke plaats, waar wij komen: hij is mijn broeder. (Gen. 20:13)
Cashen!
Nu zou je eigenlijk verwachten dat Abimelek tegen Abraham zou zeggen: Wegwezen, ga maar terug naar waar je vandaan bent gekomen! Maar nee! Naast zijn vrouw, krijgt Abraham nog een keer een complete veestapel schapen en runderen mee, en ook weer slaven en slavinnen.
En Abraham mag zich vestigen waar hij wil. Dit is dus eigenlijk de tweede keer dat Sara hem een groot financieel voordeel oplevert!
Tegenwoordig lees ik weleens dat het christendom vrouwen minderwaardig zou vinden, maar daar is in de Bijbel geen enkele aanleiding voor te vinden. Ja, er worden fouten van vrouwen besproken, maar net zo van mannen, zoals hierboven. Maar vrouwen zijn ook in economisch opzicht belangrijk. Lees Spreuken 31:10-31 maar eens. Of het boek Hooglied…
En Abimelek spreekt ook hier rechtstreeks tegen Sara:
Zwijggeld?
En tot Sara zeide hij: Zie, ik geef aan uw broeder duizend zilverstukken; zie, dat zal voor u de ogen bedekken van allen die bij u zijn; en gij zult gerechtvaardigd zijn, ja, in elk opzicht. (Gen. 20:16)
Betaald Abimelek hier nu zwijggeld? Dat is dan niet helemaal gelukt, want de geschiedenis is in het meest gelezen Boek ter wereld terecht gekomen! Maar wat een bedrag! Jezus werd eeuwen later verraden voor 30 zilverlingen, de prijs van een niet-Israëlische slaaf! Een Israëlische slaaf kostte 50 zilverstukken. De waarde van een vrij persoon werd geschat op 60 zilverstukken, volgens de oude Joodse geleerde Maimonied.
In Genesis 23 zien we hoe Abraham voor 400 zilverstukken het stuk grond koopt waar hij Sara begraaft.
De waarde van destijds is wat lastig te achterhalen, maar in de tijd van Jezus was 1 sjekel 4 Romeinse denarii waard. Eén Romeinse denarii was een dagloon. Dus 1000 zilverstukken is dan 4000 daglonen, oftewel 11 jaarsalarissen. Uitgaande van ons modale loon van ca. € 35.000,= hebben we het hier dus over een bedrag van ca. € 385.000,=
Maar een andere uitleg is deze:
Hebr. duizend zilvers. Dat is, naar het algemeen gevoelen, duizend zilveren sikkels, of zilverlingen. En alzo er tweeërlei sikkels waren, de burgerlijke sikkel, bedragende wat meer dan een oord (een vierde deel van een rijksdaalder = EUR 0,28); de ander, des heiligdoms, wegende dubbel zoveel; zo wordt gemeend dat hier gemeente of burgerlijke sikkels te verstaan zijn; makende deze duizend zilverlingen weinig meer dan de som van 250 rijksdaalders (= EUR 284).
Bron: Kanttekeningen op de Bijbel
Nogal een valutaverschil? Nee, dit is inflatie! De tweede uitleg rekent de werkelijke waarde van destijds om naar de huidige waarde. De eerste berekening berekent de relatieve waarde van toen om naar de huidige waarde!
Sluier?
Maar “dat zal voor u de ogen bedekken”, wordt op diverse manieren uitgelegd. Het zou geld zijn waar Abraham een sluier voor moest kopen, maar dat lijkt me, gezien de hoogte van het bedrag, niet aannemelijk. Het wordt gezien als straf omdat zij haar natuurlijke bescherming had afgelegd door te zeggen dat zij Abraham’s zus was. De expliciete vermelding dat het geld aan Abraham wordt gegeven zou daar op wijzen. Als Sara vrijgezel was geweest had zij het geld zelf gekregen.
Wat voor een “sluier” pleit is dat het woord “bedekken” wijst op bedekkende kleding. Zo wordt het in Gen. 24:65 ook gebruikt.
Het komt er wel allemaal op neer dat Sara onder de beschermende bedekking van Abraham moest blijven en zich niet meer bekend zou moeten maken als “zus”, maar gewoon als “vrouw”.
Belofte vervuld
In vers 17 bidt Abraham tot God en God vervult Zijn belofte aan Abimelek. Iedereen blijft in leven en de moederschoten in Abimeleks huis worden weer ontsloten.
Dit duidt er op dat de hele geschiedenis langer dan een paar dagen in beslag heeft genomen, want hoe kon Abimelek anders weten dat de vrouwen in zijn gevolg daadwerkelijk geen kinderen konden krijgen? Opmerkelijk is ook dat het woord “vrouw” in enkelvoud staat. Abimelek had dus één vrouw en meerdere slavinnen.
Voor vandaag
Zoals altijd probeer ik voor mijzelf een les voor vandaag te vinden in het hoofdstuk. Ook vandaag is het eigenlijk weer dat we op God moeten vertrouwen. Abraham haalde zichzelf allerlei hersenspinsels in gedachten over zijn vrouw, terwijl Abimelek van haar af was gebleven als hij geweten had dat zij Abraham’s vrouw was. Abraham doet het weer, had ook de subtitel kunnen zijn. Maar gaan ook wij niet vaker dan eens in dezelfde fout?
Abraham en Sara vertrouwden weer op eigen inzicht… en gingen op hun plaat. Niet dat dat uiteindelijk nadelige gevolgen had, want ze mochten in het land blijven en kregen ook nog geld, dieren en slaven mee. Dus Gods trouw blijkt zelfs dwars door onze eigenwijsheid en ongeloof heen!
Nog geen reacties