De mens wikt, God beschikt zou een mooie volwaardige titel van dit hoofdstuk zijn.De NBG-vertalers noemen het Hagars vlucht voor Sarai, en ook dat is een passende titel.
God had Abram (en Sarai) een lijfelijke eigen zoon beloofd die erfgenaam zou zijn (Gen. 15:4) van alles wat Abram had. Maar het wilde maar niet lukken. Wat ze ook probeerden, Sarai werd niet zwanger en zo langzamerhand waren ze de wanhoop nabij. En we weten dat we in die situatie vaak de “beste” ideeën krijgen, als de mens wikt… Dit zien we ook vandaag, maar daarover straks meer.
De afbeelding is een typisch kunstwerk uit Europa. Het is een afbeelding van het schilderij wat hangt in het Gothenburg Museum of Art in Zweden. Het is dus niet al te realistisch, maar geeft de situatie die speelde wel mooi weer.
Sarai liep waarschijnlijk al een tijdje te tobben waarom het maar niet wilde lukken. God had toch beloofd dat zij en Abram kinderen zouden krijgen? Hadden ze Hem verkeerd begrepen? Zou Hij iets anders bedoeld hebben? Een andere manier? Ik denk dat deze overdenkingen voor veel christenen wel herkenbaar zijn.
En toen kwam de mens langzaam bovendrijven, de mens wikt… We worden geen deelgenoot gemaakt van het hele proces, maar in deze hoofdstukken is de Bijbel wel vaker heel kort en krachtig. Complete speelfilms worden in één vers gestopt. Zo ook krijgen we ook nu niet het hele gedachteproces van Sarai mee, maar de eenvoudige mededeling dat zij geen kinderen schonk aan Abram en een Egyptische slavin had, Hagar.
Die slavin had zij natuurlijk mee gekregen uit de periode dat zij in Egypte waren toen ze vluchtten voor de hongersnood, zoals we in Genesis 12 hebben gezien.
Korte reminder
Abram had tegen farao gezegd dat Sarai zijn zus was omdat hij bang was dat ze hem anders zouden vermoordden. Farao nam Sarai als zijn vrouw, Abram werd overladen met cadeautjes, maar God was het er niet mee eens en overlaadde farao met plagen zodat hij achter de waarheid kwam en Abram met zijn hele hebben en houden het land uit knikkerde. Slaven en slavinnen maakten onderdeel uit van de cadeautjes van farao. Het ligt voor de hand dat Hagar er daar één van was.
Weer de vrouw
Al sinds ik over dit artikel nadenk wordt ik steeds bepaald bij de, heerlijk politiek incorrecte, gedachte dat het weer de vrouw is waar de ellende begon. Wat ik daar mee bedoel ga ik nu uitleggen, maar eerst een disclaimer: Zijn vrouwen “minder” in de Bijbel dan mannen? Nee, zeker niet. Ze zijn gelijkwaardig, dat zien we de hele Bijbel door, maar ze wel anders. Man en vrouw zijn niet gelijk, maar wel gelijkwaardig. Mannen hebben geen streepje voor bij God, maar ze hebben wel een andere rol, een andere verantwoordelijkheid. En de hele Bijbel door zien we dat mannen Gods vallen voor de verleidingen van vrouwen, waarbij “verleidingen” even in de breedste zin van het woord moet worden genomen. Want dit is niet de laatste geschiedenis waarbij de man door de vrouw in problemen komt.
Maar goed, het vele piekeren van Sarai had haar op een gedachte gebracht. Sommigen zouden zeggen dat de duivel haar dat had ingefluisterd, maar hoewel dat in Genesis 3 letterlijk zo benoemd wordt, staat dat hier niet, dus mogen we daar ook niet van uitgaan. De mens zelf heeft een grotere verantwoordelijkheid dan mensen die de duivel overal de schuld van willen geven, denken. Als de duivel overal de schuld van zou hebben, had Jezus niet hoeven komen om voor onze zonden te sterven, want dan konden wij er toch ook niets aan doen.
De mens wikt…
Maar, en nu ga ik voor de grap, ook even een sfeertje neerzetten. Sarai en Abram zitten in het avondzonnetje nog even van een lekker wijntje, met een blokje oude kaas en een lekkere sigaar, te genieten na een dag hard werken. Sarai zegt tegen Abram dat God haar geen kinderen heeft gegeven, maar zou het niet zo kunnen zijn dat God bedoelde dat zij via Hagar een kind zouden krijgen?
misschien zal ik uit haar gebouwd worden
(Gen. 16:2)
En Abram, die de aantrekkelijke en jongere Hagar dagelijks voorbij zag komen, luisterde (maar al te graag?) naar Sarai. Misschien niet de eerste keer dat zij het zaadje plantte, maar toen zij het vaker herhaalde schoot de gedachte ook bij hem wortel. En God kijkt toe wat hij gaat doen. En uiteindelijk draagt de gedachte bij Abram vrucht…
Sarai geeft haar slavin Hagar als vrouw aan haar man, Abram (Gen. 16:3). En Abram deelde het bed met Hagar en die wordt zwanger. Opmerkelijk is dat Hagar later toch steeds “slavin van Sarai” wordt genoemd, dus zij kreeg niet de status van “vrouw”.
Maar, de mens wikt en denk de oplossing te hebben gevonden. In dit geval Gods gedachten te hebben doorgrond.
De menselijke oplossing
En nu gebeurd iets wat ik door de geschiedenis, en zeker de recente, steeds weer zie gebeuren. Deze menselijke oplossing heeft een groter probleem tot gevolg dan het probleem dat men op wilde lossen. In dit geval wordt Sarai verachtelijk voor Hagar omdat Hagar, misschien wel in één keer, zwanger raakte en Sarai nooit. Mogelijk dat dat ook vanuit haar Egyptische cultuur mee was gegeven, maar vrouwen die geen kinderen kregen, worstelden daar echt mee. We gaan later de geschiedenis van Hannah ook nog zien, voor wie het een grote strijd was dat zij geen kinderen kreeg.
In dit geval zijn de gevolgen vooral eeuwen later dramatisch. Veel Bijbeluitleggers stellen dat de huidige islam uiteindelijk zijn oorsprong vindt in Ismaël, de zoon van Abram en Hagar. En nu zitten we dus met gebakken peren. Het gaat nu te ver om diep op dit onderwerp in te gaan, maar er staat ook ergens een tekst in de Bijbel die dit onderbouwt, maar die komen we later wel tegen.
Ook nu zien we dat de menselijke oplossingen steeds grotere problemen veroorzaken dan zij oplossen. Misschien dat het deels ook gezochte problemen zijn, voortkomend uit economisch winstbejag. Al Gore was al rijk, maar schijnt miljoenen te hebben verdiend aan de door hem veroorzaakte klimaatangst. Vaak zien we ook een mate van hypocrisie in dergelijke gevallen. Hij praatte iedereen angst aan, maar was zelf de particulier in de V.S. met de hoogste energienota van het land. Een prestatie van formaat!
Deelnemers aan klimaattops komen massaal in privéjets en laten zich in limo’s rondrijden. De klimaattop in Scandinavië verbruikte in die paar dagen zoveel energie dat een middelgrote stad in België daar een jaar mee vooruit had gekund. Maar we zien het op alle vlakken.
De mens wikt en de balans slaat uit naar eigen voordeel, aanzien, comfort, gemak. Hoe hypocriet het ook is.
Gewasveredeling
Dit is al wat langer geleden, maar maïs is gevoelig voor een bepaalde schimmel. Gewasveredelaars hadden daar een oplossing voor gevonden door een genetische aanpassing in de plant, waardoor die een stofje aanmaakte waar de schimmel dood van ging. Honderden hectaren van deze genetisch gemanipuleerde maïs werd geplant. Men had er echter niet aan gedacht dat diezelfde schimmel ondergronds een belangrijke rol in de voedselketen speelde. De keten werd verbroken en honderden hectaren land hebben jaren braak gelegen omdat er niets meer wilde groeien. De mens wikt…
Klimaathype
Momenteel leven we volgens mij in de grootste hoax uit de menselijke geschiedenis. Gezien eerder voorbeeld geloven de betrokkenen er zelf ook niet veel van, maar ik ga u nog een paar voorbeelden noemen. Biomassa werd genoemd als milieuvriendelijke oplossing. Later bleek dit veel vervuilender te zijn dan gas- en kolencentrales. Het was ook al tegenstrijdig, want men heeft het al een tijd over een verbod op houtkachels, en dat is in feite wat een biomassacentrale is. Kosten tot 3 oktober 2019: ca. € 11.4 MILJARD
Windmolens zijn jarenlang gepromoot als DE oplossing voor “groene” stroom, wat al een hoax in zichzelf is. Elke particulier denkt dat hij groene stroom heeft en zo ongeveer alle bedrijven claimen dat zij groene stroom gebruiken. Toch wordt in Nederland tussen 70 en 88% van de stroom nog steeds opgewekt door fossiele brandstof.
Maar nu blijken windmolens jaarlijks honderden kilo’s superbroeikasgas in de atmosfeer te lekken…
De linkse partijen willen dat heel Nederland massaal overstapt van gasgestookte CV’s naar de warmtepomp. De warmtepomp verbruikt verhoudingsgewijs ongeveer drie keer zoveel stroom dan een gasgestookte CV. Dat betekent dus in de praktijk het elektriciteitsnet enorm uitgebreid moet worden, met alle kosten en uitstoot van dien. Zonnepanelen op huizen kunnen dit niet aan. Ik heb het voor mijn huis (A label) laten berekenen en zou 46 zonnepanelen moeten laten plaatsen. Het gemiddelde dak in Nederland kan 17 zonnepanelen hebben. Daarnaast veroorzaken warmtepompen in bepaalde situaties zoveel geluid dat de buren geen oog meer dicht doen, want als natuurminnende Nederlander laat je je warmtepomp natuurlijk wel zo plaatsen dat je er zelf geen last van hebt.
De mens wikt…
Elektrische auto
De elektrische auto is een schoolvoorbeeld van menselijke oplossingen. In diverse landen is berekend wanneer deze vorm van transport milieuwinst op gaat leveren. De getallen variëren wat, maar de meest recente hebben het over minimaal 700 – 800.000 kilometer. Een utopie natuurlijk, want zo lang gaan de batterijen niet mee, dus die moeten al veel eerder vervangen worden.
Maar het bouwen van elektrische auto’s levert zoveel vervuiling op, dat zij in de praktijk dus het milieu meer schade toebrengen. Maar het is voor veel mensen een lekker goedkope manier om auto te rijden, en dat is de belangrijkste drijfveer. Bizarre bijkomstigheid: De auto’s die ons inmiddels ruim 6 MILJARD aan belasting hebben gekost (subsidie) leveren nu in het buitenland als gebruikte auto veel meer op, en worden dus massaal geëxporteerd.
Het grootste probleem wat ik echter met de elektrische auto heb, ligt op het gebied van de mens. Voor het produceren van de accu’s van elektrische auto’s zijn enorme hoeveelheden kobalt nodig. Congo is één van de belangrijkste leveranciers van deze grondstof. De kobalt wordt vaak, te vaak, veel te vaak, gewonnen door kindslaven. Sommigen zijn vier jaar oud en zij moeten onder echt erbarmelijke omstandigheden lange dagen werken om mensen die zich hier vanwege hun “groene” instelling verheven voelen boven de rest, tevreden te stellen. Van alle automerken die elektrische en hybriede auto’s produceren, was er slechts één merk, een Duits, dat zwart op wit durfde verklaren dat zij toezicht houden op de herkomst van de kobalt en garanderen dat die niet door kindslaven wordt gewonnen.
De levensverwachting van deze kinderen is nog 20 jaar…
In feite is dus iedereen die bewust elektrische auto’s promoot geen haar beter dan de slavenhandelaren uit ons recente verleden.
De mens wikt…
Politiek
Even twijfelde ik of ik het moest doen, maar ik denk toch dat het belangrijk is. We hebben de afgelopen tijd protesterende boeren gehad, daarna de bouwers (grondverzet), zorg, leraren en we zagen een verbijsterende reactie vanuit de politiek. Met name de perikelen rond Carola Schouten en Henk Staghouwer (Groningen) haalden de krant, en laten deze beide politici nou uitgerekend Christenunie-politici zijn! Volkomen empatieloos werd boeren eigenlijk verteld dat hun levenswerk door het toilet zou worden getrokken en op het hoogtepunt van de crisis ging het kabinet, inclusief Carola Schouten, gewoon doodleuk op reces, mensen vertwijfeld achterlatend.
Zo meteen zien we hoe een vertwijfelde Hagar door de Here wordt opgevangen! Een complete tegengestelde houding van wat we van deze christelijke politici zagen! En het is met name verbijsterend omdat Nederland blijkbaar het enige land ter wereld wat deze problemen heeft. In Duitsland mag de uitstoot in dezelfde natuurgebieden 400x hoger zijn dan in Nederland.
Dus weer: De mens wikt… Ook christelijke politici, zelfs als dat ten koste van medemensen gaat…
Terug naar de Bijbel!
Sarai wordt, terecht denk ik, boos op Hagar, maar geeft Abram de schuld:
Toen zeide Sarai tot Abram: De krenking mij aangedaan, komt voor uw rekening; ik heb mijn slavin in uw schoot gegeven, en nu zij ziet, dat zij zwanger geworden is, ben ik verachtelijk in haar ogen; de HERE doe recht tussen mij en u. (Gen. 16:5)
Ook hierbij denk ik terug aan Genesis 3, waar het Adam & Eva syndroom al ontstond: Wijzen naar een ander als schuldige. Adam wees naar Eva, en Eva naar de slang. Nu wijst Sarai naar Abram als schuldige. Natuurlijk was hij, net als Adam, medeschuldig. Net als Abram had hij zich iets door zijn vrouw aan laten praten, en de Here mag het probleem oplossen. In Genesis 3 zagen we al dat God dat ook doet, maar dat ieder individu ook een mate van verantwoordelijkheid draagt. Zo ook hier.
Weer menselijk
Abram zegt in Gen. 16:6 eigenlijk tegen Sarai dat zij het maar uit moet zoeken met die slavin. Een typerende houding voor iemand die eigenlijk wel weet dat hij fout zat, maar hij heeft zijn lolletje gehad en Hagar is niet meer dan een object geworden.
Sarai vernedert Hagar op een dusdanige wijze dat die, zodra ze haar kans ziet, zwanger en wel, de benen neemt en vlucht.
De mens Sarai wikt. Ze raakte eigenlijk verstrikt in haar eigen “oplossing” die bij nader inzien toch niet zo slim was als ze wel bedacht had. Tegenwoordig zien we dat mensen dat niet toegeven en op allerlei manieren toch proberen hun gelijk te halen, en eigenlijk doet Sarai hier niets anders.
God grijpt in
In vers 7 zien we dat de Engel des Heren, een bijzondere verschijning, Hagar treft bij een waterbron in de woestijn. (Vergelijk dit met de Samaritaanse vrouw die Jezus bij een waterput spreekt). Bewust verwijs ik hier naar Jezus. Veelal wordt, door de manier waarop dit zo in het Oude Verbond is geschreven, uitgelegd dat dit een verschijning van God Zelf is. Het woord “engel” staat met een hoofdletter vertaald, wat er op duidt dat dit een zogenaamde theofanie (een verschijning van God Zelf) is. Sommige Bijbeluitleggers spreken zelfs van Christus Zelf en zien dit als een eerste openbaring van Hem aan de mensheid.
Dit vereist eigenlijk verdere studie, maar duidelijk is wel dat deze verschijning onderscheiden moet worden van gewone engelen!
Dat Hagar zich bij Sur bevond, wijst er op dat zij onderweg terug was naar Egypte.
Opmerkelijk is de manier waarop de Engel haar in Gen. 16:8 aanspreekt:
Hagar, slavin van Sarai
De term, slavin van Sarai, heb ik even bewust vet gemaakt. Die is blijkbaar dermate belangrijk dat deze expliciet wordt vermeld. Het is haar plaats, haar positie. Natuurlijk weet deze Engel allang wat er gebeurd was en waarom zij daar zit, maar Hij wil het toch graag van haar zelf horen. Het is voor de mens soms goed om zichzelf uit te spreken, vaak ook om in te gaan zien hoe dom we soms bezig zijn. Hagar antwoordt dat zij op de vlucht is voor Sarai, maar denkt waarschijnlijk op dat moment niet aan de gevolgen die een terugkeer naar Egypte voor haar zal hebben.
Gods oplossing
Ik moet nu gaan speculeren, maar ik kan me voorstellen dat zij in Egypte bepaald niet met open armen ontvangen zou worden. Farao had haar als geschenk aan Abram of Sarai gegeven, dus zij konden rechtens eisen dat Hagar terug zou worden gegeven, wat natuurlijk weer spanning met Egypte tot gevolg zou hebben. En daar zat farao, na zijn ervaring met de plagen die hij voor zijn kiezen kreeg toen hij Sarai als vrouw had, waarschijnlijk zeker niet op te wachten.
De situatie van Hagar was dus nogal wanhopig, maar terugkeren naar Egypte was de oplossing niet.
Enerzijds zou het Hagar mogelijk het leven kosten. Anderzijds zouden Abram en Sarai ook niet meer met hun fout geconfronteerd worden, en dat is natuurlijk te makkelijk. En eigenlijk is Gods oplossing zo gek nog niet. Bedenk wel dat we het over die tijd hebben, en probeer niet te denken als een postmodern mens.
En de Engel des HEREN zeide tot haar: Keer naar uw meesteres terug en verneder u onder haar hand. (Gen 16:9)
Hoe tegengesteld is deze reactie aan de reactie die, ook christelijke, vrouwen van tegenwoordig zouden geven! God zet haar eigenlijk gewoon op haar plaats (Koestert geen gedachten hoger dan u voegen (Rom. 12:3)). Maar God geeft ook een machtige belofte! Hagar zal moeder worden van een talrijk nageslacht, zo groot dat het niet meer geteld kan worden. Een bijzondere opdracht zien we ook nu: Hagar krijgt de opdracht om haar zoon Ismael te noemen.
Ook in Hagar’s voorbeeld wikt de mens, maar beschikt God iets beters.
Ismael
Hoe lijkt die naam op Israel! De naam betekent “God zal luisteren” ter herinnering dat God naar de ellende van Hagar luisterde.
In dit geval wordt hij omschreven als ‘zoon van Abram en Hagar; voorvader van de Arabieren’. Hier zien we dus de link naar de huidige islam.
Ook doet de Engel des Heren een voorspelling over deze zoon, het gevolg van de buitenechtelijke verwekking van deze zoon (en menselijk gezien ook de situatie waarin hij op zal moeten groeien. Als oudste zoon van Abram, bleef hij toch een bastaard).
Hij zal een wilde ezel van een mens zijn; zijn hand zal tegen allen zijn en de hand van allen tegen hem, en hij zal ten aanschouwen van al zijn broederen wonen. (Gen. 16:12)
En nu…
Herkennen we hierin ook niet het beeld van de huidige islam? Men streeft nog steeds wereldoverheersing na. Bij elk conflict wat momenteel speelt is de islam op de een of andere manier betrokken, daarmee Jezus voorspelling dat we zullen horen over oorlogen en geruchten van oorlogen, vervullend. Opstanden, aanslagen, geweld, marteling, het kenmerkt nog steeds het nieuws over de islam, zelfs in onze politiek correcte media, die lang niet alles vertellen wat er gebeurd en zeer selectief zijn in hun verslaggeving. Bewust als propaganda of uit angst voor aanslagen zoals die op Charlie Hebdo in Frankrijk, of op andere journalisten die kritisch over de islam schreven? Of als propaganda voor de politieke stroming waar zij voor staan?
Het maakt niet uit. Feit is dat de meeste mensen de echte waarheid niet meer te horen krijgen in deze tijd, waarover de Bijbel al schreef dat de waarheid van ondergeschikt belang zal worden. De tijd vlak voor Jezus’ wederkomst. De periode vlak voor de zwaarste zeven jaar uit de menselijke geschiedenis, waarvan met name de laatste 3½ jaar vreselijk zullen worden.
De tijd waarin de mens nog steeds wikt… en waarin God nog steeds beschikt!
Nog geen reacties