Het is een opmerkelijk verschijnsel, maar blijkt echt te bestaan: In tijden van oorlog worden meer jongetjes dan meisjes geboren

GEACHTE REDACTIE: In tijden van oorlog worden meer jongens dan meisjes geboren

Slecht milieu brengt vele dochters’, meldde Wetenschap op 11 januari naar aanleiding van twee brieven in het gerenommeerde medische tijdschrift The Lancet….

1 maart 1997, 00:00

Een van de brieven aan The Lancet was afkomstig van drie epidemiologen van TNO Preventie & Gezondheid en de Katholieke Universiteit Nijmegen. Sinds 1950 worden er in Nederland relatief steeds minder jongetjes geboren, zo vonden zij. Waren dat er in 1950 nog 516 per 1000 baby’s; in 1995 waren dat er nog maar 513.Eerder in The Lancet gepubliceerd Deens onderzoek liet een dergelijke verontrustende trend zien. Is er soms iets mis met de vruchtbaarheid?De onderzoekers onder leiding van prof. dr. Pauline Verloove-Vanhorick wezen met de beschuldigende vinger richting milieu. Stoffen in het milieu die op vrouwelijk hormoon lijken – zogenoemde pseudo-oestrogenen – zouden wellicht de boosdoener zijn, en de kwaliteit van het mannelijk zaad beïnvloeden. Dit zou ook het dalende percentage jongetjes kunnen verklaren.

De briefschrijvers hebben ongelijk met hun milieuclaim. Daardoor klopt ook Gerbrand Feenstra’s artikel in De Volkskrant van geen kant. De redactie van BIOnieuws heeft bevolkingsgegevens uit zowel Duitsland als Nederland geanalyseerd die teruggaan tot halverwege de vorige eeuw. Het zogenaamde ‘milieueffect’ op de verhouding tussen pasgeboren jongetjes en meisjes blijkt niet te bestaan. Het feit dat er soms meer jongetjes dan normaal worden geboren, kan helemaal worden toegeschreven aan oorlogen.Normaal worden er ongeveer 513 jongetjes per 1000 babies geboren.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog stijgt de geslachtsverhouding in Nederland met een sprongetje tot 518 jongetjes per 1000 baby’s. In Duitsland is de stijging nog sterker. Na de oorlog zakt de verhouding tussen jongens- en meisjesbaby’s weer snel tot het normale niveau.

De Eerste Wereldoorlog laat in Duitsland hetzelfde effect zien als de Tweede Wereldoorlog. In Nederland is de stijging dan echter veel minder drastisch. Ons land bleef toen neutraal. Natuurlijk valt niet uit te sluiten dat sommige natuurlijke of synthetische chemische stoffen effecten hebben op de mannelijke vruchtbaarheid. De suggestie dat de dalende geslachtsverhouding enkel en alleen door ‘het milieu’ komt, lijkt echter in één keer van tafel te kunnen worden geveegd.

Het verbaast me dat wetenschapsjournalist Feenstra kritiekloos over de resultaten van Verloove cum suis schrijft. ‘Als een land in staat van oorlog verkeert, worden er meer jongens dan meisjes geboren’, schreef hij nota bene zelf in De Volkskrant op 28 januari 1995.

UTRECHT Jos van den Broekhoofdredacteur BIOnieuwsNederlands Instituut voor Biologie

Bron