Jozef is nogal een karakter. Dat brengt hem in grote problemen, maar uiteindelijk bereikt God wel Zijn doel door Jozef heen
Het begint in vers 2 gelijk lekker…
Dit is de geschiedenis van Jakob. Jozef, zeventien jaar oud, hij was dus nog jong, placht met zijn broeders, de zonen van Bilha en de zonen van Zilpa, de vrouwen van zijn vader, de schapen te hoeden. En Jozef bracht kwaad gerucht aangaande hen aan hun vader over.
Genesis 37:2
Jozef, de jongste van zeventien jaar oud, is een klikspaan. Hij vertelt het tegen zijn vader als zijn broers iets uitvreten.
Klikspanen maken zichzelf over het algemeen niet geliefd, maar er komt nog meer…
En Israel had Jozef lief boven al zijn zonen, omdat hij hem een zoon des ouderdoms was; en hij maakte hem een pronkgewaad.
Genesis 37:3
Jakob wordt in dit vers opeens weer Israël genoemd. Gelukkig was zijn jongste niet zijn lieveling vanwege zijn informantje spelen, maar omdat het een nakomertje was. Israël maakt een “pronkgewaad” voor zijn jongste zoon.
We zien tegenwoordig nog steeds vaak dat het jongste kind het meest verwend wordt en dat zet nogal een kwaad bloed bij de oudere kinderen, dus dat is wel iets waar ouders voor op moeten passen.
Vers 4 maakt ook duidelijk dat zijn broers een hekel aan hem krijgen omdat hij papa’s lievelingetje is. Het is binnen dit gezin zelfs zo erg dat zijn broers niet eens meer vriendelijk tegen hem kunnen zijn.
Jozef heeft blijkbaar moeite met het oppikken van de signalen die zijn broers vast wel uitgezonden zullen hebben en vertelt hen een droom waardoor ze hem nog meer gaan haten.
Als je vers 5 leest “En Jozef had een droom en vertelde die aan zijn broers, daarom haatten zij hem nog meer”, dan denk je gelijk “O Jozef, had nou gewoon je grote mond gehouden! Wees verstandig!” Het is niet slim om mensen die je haten vertrouwelijke dingen te vertellen. En al helemaal niet als die dingen ook nog betrekking op hen hebben, ook al is het in het beeld van schoven.
En het is totaal niet snugger om dat te doen als als zij zich feitelijk voor jou vernederen.
De reactie van de broers in vers 8 is dan ook volledig te begrijpen
Daarop zeiden zijn broeders tot hem: Wilt gij soms koning over ons zijn? Wilt ge soms over ons heersen? Toen haatten zij hem nog meer om zijn droom en om zijn woorden.
Genesis 37:8
Het is ook de compleet omgekeerde wereld. Normaal gesproken was in de toenmalige cultuur de jongste ook de minste. De eerstgeborene stond bovenaan de hiërarchie van kinderen, de Benjamin onder aan. En in deze droom draait Jozef dat doodleuk even om.
Jozef hardleers of naïef?
Nou hoop je dat Jozef geleerd heeft van zijn actie, maar nee hoor. Hij vertelt ook zijn volgende droom doodleuk tegen zijn broers. Is hij hardleers? Is hij naïef? Of is hij zo beschermd door zijn vader opgegroeid dat hij dit soort dingen gewoon niet snapt? Dit keer verteld hij het echter ook tegen zijn vader.
Maar nu was droom blijkbaar heel kort, want het enige wat hij zegt is dat “de zon, de maan en elf sterren bogen zich voor mij neer”.
Zijn vader spreekt hem er ook al op aan en zei
Wat voor een droom is dat, die gij gehad hebt? Zullen soms ik, uw moeder en uw broeders komen om ons voor u ter aarde neer te buigen?
Genesis 37:10
Zijn broers zijn er al snel klaar mee en waren jaloers op hem, maar zijn vader blijft wel over de droom nadenken.
Jozef naar zijn broers
De tijd verstrijkt. Jozef’s broers hoedden de schapen van vader bij Sichem en Jakob stuurt Jozef naar hen toe om te kijken hoe het met hen en de schapen gaat.
Jozef kan zijn broers niet vinden en dwaalt door de velden rond Sichem en ontmoet een man die hem vraagt wat hij zoekt. Hij legt uit dat hij zijn broers met hun schapen zoekt en de man vertelt dat hij hen hoorde zeggen dat zij naar Dotan zouden gaan.
Jozef reist door naar Dotan ten noorden van Sichem. Daar vindt hij zijn broers. Maar zij zien hem al van verre aankomen en zetten hun haat om in een kwaadaardig plan en smeedden een aanslag om het te vermoorden.
Ruben hoorde hen overleggen en wilde zijn broertje redden en stelt voor hem niet dood te slaan, maar in een put te gooien. Zijn gedachte was om Jozef op een later tijdstip uit de put te halen en hem terug te brengen naar zijn vader. De naam Ruben betekent “zie, een zoon”, dus mogelijk besefte hij het enorme verdriet wat zijn vader zou hebben als Jozef om zou komen.
De haat uitgevoerd
Het eerste wat zijn broers doen als hij bij hen is, is hem zijn pronkgewaad uittrekken. Daarna gooiden zij hem in een droogstaande put.
Het feit dat dit kledingstuk steeds wordt genoemd en als enige van hem afgepakt werd zegt wel dat dit een als een rode lap op een stier werkte voor zijn broers.
We zien dezelfde afgunst tegenwoordig onder jongeren in groepen waar kleding statusbepalend is, dus vrijwel alle jongeren. O wee als je de verkeerde schoenen aan hebt! Maar je bent “baas” als je de goede aan hebt die verder niemand kan betalen. Daarmee loop je dan natuurlijk wel weer het risico dat een ander ze afpakt van je. Jaloezie wordt ook in Genesis 37 genoemd.
En wat ga je doen als je net je jongste broertje met meerdere broers te grazen hebt genomen? Je springt op je scooter en raced naar de Mac voor hapje en een drankje. Er is dus inderdaad niet veel veranderd, want ook Jozef’s broers ‘zetten zich neer om te eten’.
Een buitenkans!
Terwijl zij zitten te eten dient zich een buitenkans, een opportunity, aan. En wat voor één. Ze zien Ismaëlieten aankomen, of tegenwoordige moslims (die afstammelingen van Ismaël) zijn. Ze waren onderweg om handel met Egypte te gaan drijven.
Juda komt op een lumineus idee. Hij bedenkt ‘Wat schieten we er mee op als we onze broer doden en zijn bloed verbergen? We kunnen hem beter aan de Ismaëlieten verkopen’, dan houden we er zelf tenminste ook nog wat aan over.
Zijn broers stemmen in en toen de kooplieden uit Midjan voorbij kwamen, trokken ze Jozef uit de put en verkochten hem voor 20 zilverstukken.
Eeuwen later werd Jezus verraden voor 30 zilverstukken. De prijs van een slaaf. Maar mogelijk werd Jozef ook al voor 30 zilverstukken doorverkocht. De kooplieden wilden er natuurlijk ook wel wat aan verdienen.
Jakob
Ruben was blijkbaar niet bij het plan betrokken, want in vers 29 staat dat hij bij de put komt en ziet dat Jozef daar niet meer is. Hij gaat naar zijn broers en vertelt dat Jozef verdwenen is en wat hij nou moet doen.
Ze pakken de mantel en vervalsen het bewijsmateriaal door een geitebok te slachten en de mantel met het bloed van de bok te besmeuren. De bebloedde mantel brengen ze vervolgens naar Jakob met de vraag of dit het gewaad van zijn jongste zoon is. Uiteraard herkent Jakob het direct en duikt gelijk de bodemloze afgrond van het verdriet van een geliefde in.
Hoewel veel religies een bepaalde tijd van rouw kennen, staat hier in vers 34 “en hij treurde lange tijd over zijn zoon”.
Dat het ook echt om een langere tijd moet zijn gegaan blijkt wel uit vers 35
Al zijn zonen en al zijn dochters deden hun best hem te troosten, maar hij weigerde zich te laten troosten, en zeide: Neen, rouw dragend zal ik tot mijn zoon in het dodenrijk neerdalen. En zijn vader beweende hem.
Genesis 37:35
Op het moment dat Israël hoort dat zijn jongste zoon overleden zou zijn, waren de broers nog met de schapen bij Dotan. Die konden natuurlijk niet even snel naar huis, dus hebben ze waarschijnlijk iemand gestuurd (vs. 32). Daar wordt niemand met name genoemd, maar het zou Ruben kunnen zijn.
Pa is, logischerwijs, echter van plan te blijven rouwen totdat hij zelf het graf in gaat. Iedereen die het verlies van een geliefde mee heeft gemaakt zal zijn reactie kunnen begrijpen.
Vader was er wel van overtuigd dat hij zijn zoon in het dodenrijk weer tegen zou gaan komen: “Neen, rouw dragend zal ik tot mijn zoon in het dodenrijk neerdalen.”
Conclusie
Dit hele hoofdstuk leest als het script van een aflevering van krimi. Het gemiddelde Hollywoodscript kan heel wat inspiratie uit deze geschiedenis halen. Een vader die een zoon voortrekt. Afgunst bij zijn broers. Een misdaad. Vervalst bewijsmateriaal. Leugens om zichzelf een alibi te geven. Een broer met gewetenswroeging. En een buit.
Wat ik er uit leer is dat het vaak beter is je mond te houden als je iets hebt waar anderen jaloers op kunnen zijn. Lang niet iedereen gunt je dat. De afgunst viert tegenwoordig ook hoogtij en jaloerse mensen doen gekke dingen. Als je even verder leest in hoofdstuk 38 zie dat Juda wegtrekt, dus de familie valt ook nog eens uit elkaar.
Met Jakob/Israël kun je toch alleen maar medelijden hebben? Hoewel zijn zoon nog leeft, moet hij nu jaren in de veronderstelling leven dat zijn jongste zoon gestorven is.
Hoe lang
leefde Jakob/Israël in de veronderstelling dat zijn zoon dood was? De geschiedenis van Jozef gaat verder in hoofdstuk 39, maar pas in Gen 41:46 lezen we dat Jozef 30 jaar oud was toen Farao hem de tweede positie van het land gaf. Dat was dus 13 jaar nadat zijn broers hem verkochten.
Daarna waren er eerst nog zeven overvloedige jaren. Daarna kwam de hongersnood, maar men zal het eerste jaar nog wel overleefd hebben op de voorraden van het jaar er voor. Dan zijn we dus al minimaal 21 jaar verder.
Jakob/Israël heeft dus minimaal 21 jaar in de veronderstelling geleefd dat zijn zoon dood was.
Nog geen reacties